Nederland heeft hoogste gasprijs van Europa: parlement moet ingrijpen!
In augustus zwakte Rob Jetten (D66) het bericht af dat Nederlandse gezinnen de hoogste gasprijzen van heel Europa betalen. Deze week laat de minister voor Energie juist weten zich zorgen te maken. Maar van zorgen alleen gaat de gasprijs niet omlaag. Het is tijd om in te grijpen.
Tot voor de energiecrisis functioneerde de Nederlandse energiemarkt goed, met veel leveranciers en relatief lage prijzen. Maar sinds de energiecrisis gaat er van alles mis. Nederlandse gezinnen, die aan het eind van het jaar in veruit de meeste gevallen met variabele gastarieven te maken hebben, betalen intussen de hoogste gasprijzen van Europa.
Nederland boven aan in energie-index
Nederland staat al tijden op eenzame hoogte in de HEPI-index, de index die de ontwikkeling van de absolute en relatieve energieprijzen in 33 Europese landen weergeeft. Die index wordt door nogal wat partijen afgedaan als minder belangrijk, omdat energieleveranciers aan bestaande klanten van wie het contract afloopt (de verlengers) vaak lagere tarieven bieden dan geheel nieuwe klanten.
Die lagere prijzen vallen buiten de index, omdat die uitsluitend is gebaseerd op de tarieven die voor iedereen verkrijgbaar zijn en niet op tarieven voor bestaande klanten die verlengen.
Ook minister Rob Jetten deed eind augustus de index daardoor af als niet al te belangrijk. Want de groep die op zoek moet naar een geheel nieuwe leverancier is beperkt, volgens de minister. Maar kennelijk begint het te dagen dat er iets toch niet klopt als je op eenzame hoogte staat in de HEPI-index.
Hoge tarieven toch wel een probleem
Afgelopen week noemde de minister de hoge energieprijs zorgelijk. En dat is het ook. Wie weg wil bij zijn huidige leverancier, bijvoorbeeld omdat de salderingsregeling niet goed uitpakt of het verlengingstarief te hoog is, heeft lastige noten te kraken.
Kies je voor een grote leverancier zoals Eneco met torenhoge prijzen voor nieuwe klanten of ga je voor een kleine leverancier met relatief lage prijzen? Maar hoe groot is dan de kans dat een kleine leverancier omvalt en je alle voorschottermijnen kwijt bent?
Bij banken weet je: hoge spaarrente betekent waarschijnlijk een iets minder stevige bank. Maar als consument valt niet te ontwaren welke energiemaatschappijen solvabel zijn. Is een laag gastarief een teken van sterkte, of juist andersom? (Budget Energie, de nummer vier van Nederland en ook een van de goedkoopste leveranciers, kampt volgens onderzoek van de Vastenlastenbond met een negatief eigen vermogen.)
Waarom is onze energierekeningen zo hoog?
De energieprijzen in Nederland zijn enorm gestegen. De reden voor de stijging is vrij simpel: gas is bijna vier keer duurder dan vorig jaar om deze tijd. Nederland is een netto-importeur en levering door leveranciers als Noorwegen, Qatar en Rusland is aanzienlijk duurder door een wereldwijde toename van de vraag in het afgelopen jaar.
De gasmarkt wordt verder beïnvloed door de Europese inspanningen om na de invasie van Oekraïne afstand te nemen van de Russische voorraden. Deze problemen zijn van invloed op de prijs van aardgas dat wordt gebruikt voor zowel verwarming als elektriciteit, omdat aardgas ook wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken.
Veel mensen gebruiken daarom een energievergelijker om geld te kunnen besparen, wat helaas niet altijd meer mogelijk is. Onderstaand lees je meer over waar energiekosten uit bestaan en wat we tegen de prijsstijging kunnen doen!
Wat draagt bij aan de energiekosten?
De prijs van energie bestaat uit verschillende dingen. Het grootste deel zijn de groothandelskosten van elektriciteit en gas die je leverancier via de markten zal kopen van de bedrijven die eigenaar zijn van de elektriciteitscentrales, of van gasimporteurs.
Dan zijn er de kosten voor het beheer van de nationale en lokale elektriciteits- en gasnetwerken, btw, de kosten van technologieën zoals slimme meters, beleidskosten voor zaken als energie-efficiëntieregelingen en de winsten van energiebedrijven.
Met andere woorden, er zijn veel verschillende aspecten die bijdragen aan de energiekosten en dus ook aan de stijging van de energieprijs.
Wat kunnen we doen tegen de prijsstijging?
Een argument is dat Nederland meer gas zou moeten produceren binnen zijn eigen grenzen. Maar dit lost het probleem niet op, aangezien gas een wereldwijde grondstof is en de prijzen in Nederland worden bepaald op basis van wereldwijde handel, ongeacht waar het gas wordt gewonnen.
Het is duidelijk dat Nederland, om zijn blootstelling aan gasprijzen te verminderen, minder gas moet gebruiken, ofwel door een andere brandstof te gebruiken voor verwarming, verlichting en koken, ofwel door simpelweg minder energie te gebruiken.
Om minder te gebruiken, heeft het land een programma van energie-efficiëntiemaatregelen nodig, en dat heeft het dringend nodig. Dit programma moet eerst de behoeftigste huishoudens aanpakken – experts hebben aangetoond dat verbeteringen in de energie-efficiëntie huiseigenaren in staat stellen om hun huis voor langere perioden van de dag te verwarmen – en we moeten een eerlijke manier vinden om hiervoor te betalen.
Minder energie verbruiken is een win-winsituatie, omdat het de afhankelijkheid van aardgas vermindert, de overgang naar netto nul ondersteunt en de energierekening verlaagt.
Hoewel de regering enkele maatregelen heeft aangekondigd om het probleem te verhelpen, is geen enkele duidelijk gericht op de behoeftigste. De kloof tussen arm en rijk in Nederland wordt namelijk groter.
De stijging van de energiekosten zal deze kloof alleen maar groter maken, wat voorkomen moet worden. De prijs van energie en de bijbehorende invloed op de kosten van levensonderhoud is een tikkende tijdbom die we moeten aanpakken om de ongelijkheid te verminderen en de levensstandaard voor iedereen in Nederland te verhogen.
Energieleveranciers zijn geen weldoeners
Energieleveranciers bieden bestaande klanten vaak lagere tarieven dan nieuwe klanten. Dat klinkt sympathiek, maar is het niet. Want de keerzijde is een torenhoog tarief voor de overstappende nieuwe klant. En zo schakelen de leveranciers de marktwerking stukje bij beetje uit.
Als per januari het prijsplafond voor de energierekening mogelijk ingaat, dan kunnen energiebedrijven eenvoudig miljarden euro’s extra aan omzet binnenhengelen door bij bestaande klanten, die zitten vastgeklonken aan hun leverancier, de tarieven op te drijven. Hoog tijd dat Jetten ingrijpt op de energiemarkt.
Misschien bent u ook geïnteresseerd in: |